Zeven Schotse of Ierse volksliederen: muziek en geschiedenis

Inhoudsopgave:

1. "Loch Lomond"
2. Het "Skye Boat-lied"
Van Spinditty
3. "Zal gij nee nog een keer terugkomen"
4. "Wild Mountain Thyme (Wil je gaan, Lassie, Go?)"
5. "De Salley-tuinen"
6. "Ster van het graafschap Down"
7. "Molly Malone"
Volksliedjes ontdekken
Opmerkingen

Linda Crampton houdt al van kinds af aan van muziek. Ze speelt piano en blokfluit, zingt en luistert naar klassieke, folk en oude muziek.

1. "Loch Lomond"

Loch Lomond (het waterlichaam) wordt vaak gezien als de grens tussen de Schotse Hooglanden en de Laaglanden. Een loch is een meer of een zee-inham. Loch Lomond bevat zoet water en is qua oppervlakte het grootste meer van Schotland. Het water en de prachtige omgeving zijn een belangrijke toeristische trekpleister. Het meer en een deel van het gebied eromheen vormen het Loch Lomond and the Trossachs National Park.

Net als de andere nummers die in dit artikel worden beschreven, is "Loch Lomond" erg populair. Een alternatieve naam van het nummer is "The Bonnie Banks of Loch Lomond". Het lied werd voor het eerst gepubliceerd in 1841 in een boek genaamd "Vocal Melodies of Scotland". De componist is onbekend. Het is ook niet bekend of het nummer een originele compositie was of dat het gebaseerd was op een eerdere versie.

De teksten lijken een verhaal van liefde en verlies te vertellen, maar net als de titel variëren de woorden en de interpretaties van het lied. In het eerste couplet van een gemeenschappelijke versie van het lied zegt de zanger dat zij en hun geliefde vele gelukkige bezoeken hebben gebracht aan de oevers van Loch Lomond. Het tweede vers zegt dat tijdens een specifiek bezoek aan het meer het paar uit elkaar gaat, om een onverklaarbare reden. In het derde couplet spreekt de zangeres hun verdriet uit over wat er is gebeurd. Sommige mensen hebben het lied in verband gebracht met de Jacobitische opstand en de ontsnapping van prins Charles naar Frankrijk, gebeurtenissen die hieronder worden beschreven.

O gij zult de hoofdweg nemen en ik zal de lage weg nemen,

En ik zal eerder in Schotland zijn;

Maar ik en mijn ware liefde zullen elkaar nooit meer ontmoeten

Op de Bonnie, Bonnie Banks O' Loch Lomond.

- Koor van "Loch Lomond"

Rosalind McAllister zingt liedjes in de folk- en Keltische genres. Ze heeft gezongen met Sarah Moore, die optreedt in een van de onderstaande video's.

2. Het "Skye Boat-lied"

Het "Skye Boat Song" is voor sommige mensen erg betekenisvol. De teksten zijn gerelateerd aan een belangrijke gebeurtenis in de geschiedenis. Begin 1714 werden Engeland, Schotland en Ierland geregeerd door koningin Anne van het huis Stuart. Ze had geen kinderen. Toen ze later in 1714 stierf, werd George 1st van het Huis van Hannover koning. De Jacobieten waren een Schotse groep die het Huis van Stuart op de troon wilden terugbrengen en James Francis Edward Stuart tot koning wilden maken. James Stuart en zijn zoon Charles Edward Stuart woonden op dat moment in Frankrijk.

In 1745 kwamen de Jacobieten in opstand en probeerden met geweld een Stuart op de troon te zetten. Hun leider was prins Charles, ook wel Bonnie Prince Charlie genoemd, die vanuit Frankrijk naar Schotland was gereisd. Een Hannoveraans leger reageerde op de opstand. Op 16 april 1746 vond de beslissende slag bij Culloden plaats. De Jacobieten werden verslagen en verloren veel mannen. Prins Charles werd echter niet gedood en bracht zijn tijd door met het verplaatsen van de Hebriden om te ontsnappen aan de Hannoveraanse soldaten die naar hem keken. Uiteindelijk bereikte hij het eiland Skye en kon toen naar Frankrijk ontsnappen. De "Sky Boat Song" verwijst naar de reis naar Skye.

De Jacobieten hebben hun naam gekregen van "Jacobus", waarvan wordt gezegd dat het de Latijnse vorm is van de voornaam van James Stuart. Het Latijnse woord begon echter met een I in plaats van een J. De introductie van de huidige "J"-klank in de taal is een interessant onderwerp op zich. De naam Jacob is ook verwant aan het Latijnse woord.

De ontsnapping naar Skye en Frankrijk

Charles bereikte Frankrijk met de hulp van Flora MacDonald. Hij ontsnapte door zich als vrouw te kleden. De vermomde prins vergezelde Flora als haar dienstmeisje tijdens de reis van het Hebridean-eiland waar hij zich had verstopt naar het eiland Skye. Vanuit Skye kon Charles Frankrijk bereiken, hoewel hij volgens Historic UK eerst naar het eiland Raasay moest reizen. Flora werd gearresteerd en naar de Tower of London gebracht. Ze werd echter al snel vrijgelaten om onder toezicht te leven en kreeg uiteindelijk amnestie. Charles keerde nooit meer terug naar Schotland.

De tekst van de Skye Boat Song is geschreven door Sir Harold Boulton en gepubliceerd in 1884. Boulton paste de tekst toe op een traditioneel deuntje dat was verzameld door Anne MacLeod. Het lied vertelt triomfantelijk over de ontsnapping van Prins Charles en verdrietig over de vele mensen die zijn omgekomen in de Slag bij Culloden. Het laatste couplet eindigt met de regel "Schotland zal weer opstaan!"

Snelheid, bonnie boat, als een vogel op de vleugel

Voorwaarts, huilen de matrozen!

Draag de jongen die geboren is om koning te worden

Over de zee naar Skye.

- Sir Harold Boulton, uit het refrein van de "Skye Boat Song"

Laura Wright is een Britse zangeres die soms wordt geclassificeerd als een klassiek-populaire crossover-artiest. In de video hierboven wordt ze vergezeld door het Toki Quartet en Patrick Hawes.

Van Spinditty

3. "Zal gij nee nog een keer terugkomen"

Net als het "Skye Boat Song" is "Will Ye No Come Back Again" gerelateerd aan de ontsnapping van prins Charles naar Frankrijk. Het is een droevig lied dat verwijst naar de moed en loyaliteit van het Schotse volk, liefde uitspreekt voor de prins en hem vraagt terug te keren naar Schotland.

Het lied is geschreven door Carolina Oliphant (1766-1845), die ook bekend stond als Lady Nairne. Ze was een Schotse songwriter die de teksten schreef van veel populaire stukken. Ze zette een aantal van haar teksten op reeds bestaande deuntjes. Ze kon echter muziek lezen en er wordt aangenomen dat ze enkele van de deuntjes heeft gemaakt die ze gebruikte.

Carolina publiceerde veel van haar stukken anoniem. Hun ware auteurschap werd ontdekt na haar dood. Carolina's familie had een geschiedenis van steun voor de Jacobitische zaak. Veel van haar liedjes wijzen op deze steun. Haar geslacht en haar politieke opvattingen hebben haar misschien aangemoedigd om haar auteurschap van haar liedjes geheim te houden.

Zult u niet weer terugkomen?

Beter bemind kun je niet zijn,

Zult u niet weer terugkomen?

- Carolina Oliphant, uit het refrein van "Will Ye No Come Back Again"

Jean Redpath (1937-2014) is de zanger in bovenstaande video. Ze was een gerespecteerde Schotse folkzangeres en opvoeder die een MBE-prijs ontving in Groot-Brittannië. Ze verbleef enige tijd in de Verenigde Staten en in Schotland. Ik herinner me dat mijn moeder haar noemde, maar als kind of zelfs - tot voor kort - als volwassene niet bekend was met haar muziek. Ik ben van plan die omissie goed te maken.

4. "Wild Mountain Thyme (Wil je gaan, Lassie, Go?)"

"Wild Mountain Thyme" is een heerlijk nummer met zowel een Schotse als een Ierse achtergrond. Robert Tannahill van Schotland en Francis McPeake van Ierland hebben bijgedragen aan het lied. Tannahill leefde van 1774 tot 1810. Hij was een dichter die sommige van zijn gedichten op traditionele melodieën zette. Een van zijn muzikale creaties heette "The Braes of Balquhidder". Een brae is een heuvel en Balquhidder is een Schots dorp. Het lied van Tannahill was de voorloper van "Wild Mountain Thyme", dat in of net voor 1955 door McPeake werd gemaakt.

In de Schotse en Ierse versies van het lied nadert of is de zomer aangebroken. Een man nodigt de vrouw van wie hij houdt uit om met hem de heuvels in te gaan. Hier wandelen ze tussen de wilde bergtijm- en heideplanten. De man vertelt de vrouw dat hij een toren voor haar zal bouwen bij een heldere fontein en de toren zal bedekken met bloemen. De tijm die in de titel van het lied wordt genoemd, kan Thymus serpyllum zijn geweest, die in Europa groeit en op grote hoogte te vinden is. De plant vormt matten en draagt rode of paarse bloemen in trossen. De bloemen hebben een sterke geur.

Ik ben dol op de versie van het nummer in de video hieronder, daarom heb ik het in dit artikel opgenomen, maar de songteksten die op het scherm worden weergegeven, zijn niet helemaal nauwkeurig. De persoon die ze heeft toegevoegd, lijkt sommige woorden verkeerd te hebben gehoord. De zangeres zegt bloemen te gaan plukken (niet inpluggen). De zangeres zegt ook dat ze "mijn liefde een toren zal bouwen" in plaats van mijn geliefde toren te bouwen.

En we gaan allemaal samen

Wilde bergtijm plukken

Rondom de bloeiende heide,

Ga je mee, meid, ga je?

- Koor van het lied "Wild Mountain Thyme"

Sarah Calderwood is een Australische zangeres en componiste, evenals een fluit- en fluitspeler. Haar belangrijkste genre is volksmuziek.

5. "De Salley-tuinen"

"The Salley Gardens" is ook bekend als Down by the Salley Gardens. De teksten zijn geschreven door William Butler Yeats, een Ierse dichter. Hij publiceerde ze in 1889 in een boek genaamd The Wanderings of Oisin and Other Poems. Yeats zei dat hij tijdens het schrijven van het gedicht probeerde een oud lied te reconstrueren. Hij had drie regels horen zingen door een oudere vrouw in een Iers dorp, maar ze herinnerde zich niet alle woorden van het lied. De regels gingen over de ontmoeting van een geliefde in de Salley Gardens. Yeats' gedicht werd in 1909 op een oude melodie gezet door Herbert Hughes.

De afleiding van het woord "Salley" komt waarschijnlijk uit de natuur. Wilgen behoren tot het geslacht Salix. Sommige Britse soorten hebben het woord vaal in hun gewone naam. Een van de veel voorkomende namen van Salix caprea is bijvoorbeeld grote vaal. Salix cinerea is ook wel bekend als gewone vaal. Men denkt dat het woord salley is afgeleid van vaal.

De uitdrukking "salley tuinen" betekent waarschijnlijk wilgentuinen, of een locatie waar wilgen groeien. Wilgen werden ooit in groepen geplant om stengels te leveren voor rieten daken. Dit zou de plek kunnen zijn geweest waar de man en vrouw die in het lied genoemd worden elkaar ontmoetten.

Beneden bij de tuinen van Salley hebben mijn liefde en ik elkaar ontmoet;

Met sneeuwwitte voetjes passeerde ze de tuinen van Salley.

Ze zei dat ik de liefde rustig aan moest doen, terwijl de bladeren aan de boom groeien;

Maar ik, jong en dwaas, zou het niet met haar eens zijn.

- William Butler Yeats, uit het eerste couplet van het nummer "Salley Gardens"

Loreena McKennitt is een zangeres en songwriter die meerdere instrumenten bespeelt. Ze zingt vaak Keltische liederen. Ze staat bekend om haar heldere sopraanstem.

6. "Ster van het graafschap Down"

"Star of the County Down" beschrijft de bewondering van een man voor een mooi meisje genaamd Rosie McCann dat hij tijdens een wandeling ziet. Zij is de ster die in de titel wordt genoemd. De man bewondert haar uiterlijk zo erg dat hij met haar wil trouwen, ook al heeft hij haar nooit ontmoet. Hij kijkt uit naar een aanstaande oogstbeurs, waar hij hoopt indruk te maken op Rosie.

Zoals vaak het geval is, bestaan er tegenwoordig meerdere teksten voor het nummer. Sommigen zeggen dat de man naar de kermis gaat met zijn hoed in de juiste hoek en zijn schoenen glimmen in de hoop een glimlach van Rosie te krijgen. Anderen zeggen dat hij "de ogen van een schaap gaat proberen en de ludtherin ligt in het hart van de notenbruine roos". In het eerste geval zouden we sympathie kunnen voelen voor de verliefde man, ondanks zijn schijnbare oppervlakkigheid, maar in het tweede geval niet.

De teksten zijn blijkbaar geschreven door Cathal McGarvey (1866-1927) en op muziek gezet door Herbert Hughes (1882-1937). Hughes gebruikte opnieuw een traditioneel deuntje voor het stuk, dat hij enigszins aanpaste om bij de woorden te passen. Ik zeg dat McGarvey blijkbaar de schrijver was omdat zijn auteurschap niet zo goed wordt geciteerd als dat van andere tekstschrijvers in dit artikel.

Twee duidelijk verschillende versies van het nummer worden vandaag uitgevoerd. De eerste video hieronder toont een relatief langzame en melodieuze versie die bijna hetzelfde is als degene die ik als kind leerde, hoewel het niet zo snel is. Onderstaande video toont de snelle en minder melodieuze versie die tegenwoordig populairder lijkt te zijn. Ik hou van de tweede versie, maar ik geef de voorkeur aan de eerste.

Van Bantry Bay tot aan Derry Quay

En van Galway naar de stad Dublin

Geen meid die ik heb gezien zoals de bruine colleen

Die ik ontmoette in het graafschap Down

- Cathal McGarvey, uit het refrein van het nummer "Star of the County Down"

Net als Rosalind McAllister zingt Sarah Moore (de zangeres in de video hierboven) liedjes in de folk- en Keltische genres.

The Irish Rovers is een Canadese groep die voornamelijk bestaat uit mensen met een Ierse achtergrond. Ze bestaan al meer dan vijftig jaar en zijn populair in veel andere landen dan Canada. Zoals te verwachten was, gezien het lange bestaan van de groep, zijn de leden van de groep in de loop der jaren geleidelijk veranderd. Een origineel lid maakt echter nog steeds deel uit van The Irish Rovers.

7. "Molly Malone"

"Molly Malone" is een geliefd nummer en wordt vaak beschouwd als het onofficiële volkslied van Dublin. Het is ook een populair lied voor toeschouwers om te zingen bij sportevenementen. Hoewel mensen herhaaldelijk hebben geprobeerd te bewijzen dat Molly een echt persoon was, is niemand erin geslaagd dit te doen.

In het nummer is Molly een visboer en er wordt gezegd dat ze een lief meisje is. Zoals sommige echte visverkopers uit die tijd, haalde ze waarschijnlijk vroeg op de dag haar kokkels en mosselen (soorten schelpdieren) bij vissers aan de kade van Dublin. Ze reed ze vervolgens rond in haar kruiwagen om ze te verkopen, terwijl ze reclame maakte voor haar waren door een oproep aan het publiek. In het nummer is haar oproep "Kokkels en mosselen, levend, levend - oh".

Het lied vertelt ons dat de arme Molly uiteindelijk koorts krijgt en dat "niemand haar kan redden". Haar geest duwt echter nog steeds haar kruiwagen met kokkels en mosselen door de stad en maakt nog steeds reclame voor haar waren.

Er wordt aangenomen dat de maker van het nummer James Yorkston was. De eerste regel van het lied vertelt ons dat de Molly in Dublin woonde, maar Yorkston was eigenlijk Schots. Het lied werd voor het eerst gepubliceerd in 1884 onder de naam Yorkston. Volgens een onderzoeker is het misschien alleen gemaakt als een komisch stuk voor optredens in een muziekzaal in plaats van te zijn gebaseerd op de melodie of de tekst van een traditioneel lied. Wel houdt hij rekening met de mogelijkheid dat het geïnspireerd is op een eerder nummer. Het zal interessant zijn om te zien wat verder onderzoek onthult.

The Dubliners was een zeer populaire folkgroep die internationale erkenning kreeg. De groep werd opgericht in 1962 onder een andere naam en ging in 2012 met pensioen toen hun laatste oprichter stierf. Leden van de groep vormden destijds een nieuwe band genaamd The Dublin Legends, die nog steeds bestaat.

Volksliedjes ontdekken

Een groot aantal volksliederen is beschikbaar voor geïnteresseerde mensen om te ontdekken. Steve Roud is een voormalige bibliothecaris die een database heeft gemaakt met volksliederen van over de hele wereld, bekend als de Roud Index. Op dit moment bevat de index bijna 25.000 nummers. Elk nummer is genummerd, daarom vermelden veel websites met volksliedjes zowel een Roud-nummer als een titel van een nummer. Het onderzoeken van traditionele en moderne volksmuziek via de Roud-index of een van de andere collecties die is ontstaan, is een interessante bezigheid. Schotse en Ierse liedjes zijn geweldige voorbeelden om in de collecties te ontdekken.

Opmerkingen

Linda Crampton (auteur) uit British Columbia, Canada op 28 februari 2020:

Hallo Peggy. De dingen die ik me het meest herinner zijn mijn jeugdvrienden en het plezier dat we samen hadden op ontdekkingstocht. Ik heb ook genoten van het verkennen van het prachtige landschap met mijn familie, het leren van Welsh en het vieren van evenementen zoals St. David's Day. Ik herinner me de dag nog steeds en doe altijd iets om het te erkennen, zelfs als ik er net over lees. St. David's Day is 1 maart, dus het is bijna zover!

Peggy Woods uit Houston, Texas op 28 februari 2020:

Wat een heerlijk verblijf in enkele van de volksliederen van het Schotse volk. Het is interessant dat je enige tijd in Wales hebt doorgebracht toen je nog thuis woonde met je gezin. Wat is je het meest bijgebleven van het leven in Wales?

Linda Crampton (auteur) uit British Columbia, Canada op 23 februari 2020:

Dit is zo interessant, Denise. Ik wou dat ik net zoveel over mijn voorouders wist als jij! Het zou fascinerend zijn om over zo'n verband door de tijd heen te weten.

Denise McGill van Fresno CA op 23 februari 2020:

Sir William Scott was de kleinzoon van Sir Beardly Scott, die Beardly werd genoemd omdat hij zwoer zijn baard nooit af te knippen totdat de Stuarts terugkeerden naar de troon. Het is interessant om deze achtergrondverhalen te krijgen. Mijn meisjesnaam is Scott. En ik ben er best trots op.

zegeningen,

Denise

Linda Crampton (auteur) uit British Columbia, Canada op 22 februari 2020:

Wat een interessante connectie, Denise. Bedankt voor je reactie en voor het delen van het verhaal van je voorouder.

Zegen voor u.

Denise McGill van Fresno CA op 22 februari 2020:

Je hebt me weer iets nieuws geleerd. Mijn voorouder kwam uit Schotland, gesmokkeld naar een schip op weg naar Amerika na de nederlaag in de Slag bij Culloden, William Scott (een neef van Sir Walter Scott). Hij moest alles achterlaten en hier een nieuw leven beginnen. Ik kende de geschiedenis van Loch Lomond niet, maar ik heb er altijd van gehouden. Nu weet ik het.

zegeningen,

Denise

Linda Crampton (auteur) uit British Columbia, Canada op 13 juli 2019:

Bedankt voor het bezoek en de reactie, Shaloo. Ik vind de liedjes ook prachtig. Ik luister graag naar ze.

Shaloo Walia uit India op 13 juli 2019:

Mooie liedjes. Het was interessant om de verhalen en geschiedenis achter de liedjes te lezen.

Linda Crampton (auteur) uit British Columbia, Canada op 26 januari 2019:

Bedankt voor je reactie, Devika.

Devika Primic op 25 januari 2019:

Een ander deuntje en klinkt leuk.

Linda Crampton (auteur) uit British Columbia, Canada op 30 december 2018:

Hallo, Bloei. Ik waardeer uw bezoek. Ik denk dat het lied over Molly Malone interessant is, ongeacht de oorsprong ervan.

Floreren Hoe dan ook uit de VS op 30 december 2018:

Hoewel ik Wales niet heb bezocht, heeft mijn familie Ierland, Noord-Ierland, Engeland en Schotland bezocht en we genoten van het horen van volksmuziek terwijl wij er waren. Ik heb genoten van je beschrijvingen van Molly Malone. Ik weet niet zeker wat de fascinatie daar is, maar het is zeker duurzaam en vermakelijk.

Linda Crampton (auteur) uit British Columbia, Canada op 17 december 2018:

Hallo, Genna, ik waardeer uw bezoek en commentaar. Ik vind de muziek en de teksten ook mooi en betekenisvol. Ik vind de nummers erg prettig om naar te luisteren.

Genna Oost uit Massachusetts, VS op 17 december 2018:

Deze teksten en melodieën hebben een voortreffelijke betekenis… iets over de Schotse en Ierse folklore dat ons met een gedenkwaardige diepte -- eenvoudig maar mooi -- door middel van muziek bereikt. Uitstekende hub, Linda. :-)

Linda Crampton (auteur) uit British Columbia, Canada op 7 december 2018:

Hallo, Dora. Ook de melodieën vind ik onvergetelijk. Het zijn heerlijke liedjes.

Dora Weithers uit het Caribisch gebied op 07 december 2018:

We zongen ook Loch Lomond op de middelbare school. Ik denk dat we onze eigen interpretaties hebben bedacht, en we waren blij om ze te zingen. De melodieën zijn onvergetelijk. Bedankt voor de oorsprong.

Linda Crampton (auteur) uit British Columbia, Canada op 5 december 2018:

Hallo, Eman. Het is interessant om te horen dat je Wales hebt bezocht.Ik vind het een prachtig land. Ik waardeer je reactie op het artikel.

Eman Abdallah Kamel uit Egypte op 05 december 2018:

Ik ging met mijn man naar Wales toen we in Engeland woonden om te studeren. Ik vond het zo leuk. Ik heb het artikel met plezier gelezen en genoten van de foto's. bedankt, Linda.

Linda Crampton (auteur) uit British Columbia, Canada op 5 december 2018:

Ik waardeer al je opmerkingen, Sharon.

Sharon Vile uit Odessa, MO op 05 december 2018:

Ik ben opgelucht dat te horen!

Linda Crampton (auteur) uit British Columbia, Canada op 4 december 2018:

Bedankt voor het delen van de informatie, Sharon. Jij bent zeker niet vervelend!

Sharon Vile uit Odessa, MO op 04 december 2018:

Garten Mother's Lullaby is nogal mysterieus.

Sorry dat ik me verveel, maar dit is wat Wikipedia er (deels) over te zeggen heeft: "Het lied verwijst naar een aantal figuren in de Ierse mythologie." Aoibheall, (uitgesproken als "ee-val"), algemeen bekend als Aoibhinn de Schone, is de koningin van de Noordelijke Feeën.

The Green Man, (of Fear Glas in het Iers)

Siabhra, is een algemene term voor een Ierse fee van welke aard dan ook.

Linda Crampton (auteur) uit British Columbia, Canada op 02 december 2018:

Hallo, Diana. Bedankt voor het bezoek en de reactie. Ik luister ook graag naar muziek uit andere landen.

Dianna Mendez op 02 december 2018:

Dit is een mooi stuk geschreven met heel interessante feiten. Ik hoor graag muziek uit andere landen en dit zijn prachtige melodieën.

Linda Crampton (auteur) uit British Columbia, Canada op 02 december 2018:

Heel erg bedankt voor de reactie, Manatita. Ik stel uw bezoeken altijd op prijs. Ik ben eigenlijk geboren in Engeland en mijn familie was Engels, maar we verhuisden naar Wales toen ik jong was. Ik ben blij dat we dat deden. Ik heb genoten van mijn tijd daar.

manatita44 vanuit londen op 02 december 2018:

'Ga je mee, meid.' Ik denk dat ze de juiste woorden zingt. Het zou een te voor de hand liggende fout zijn, maar de gebruikte technologie pakte het verkeerd op. Ze heeft een buitengewoon mooie stem.

Ik hou van en verwelkom de verandering in het Ierse lied tegen het einde. Snel, ritmisch … charmant en schattig. Desalniettemin zijn alle video's geweldig en sommige zijn best rustgevend op deze mooie, gezellige en rustige zondagavond. De eerste twee nummers zijn onsterfelijk en trouwens, ik wist niet dat je in Wales geboren bent. Een Britse geleerde. Koel!

Je bent een beetje vertakt in je laatste twee Hubs, mijn lieverd. Mooi hoor!